From The Knapsack Notebook
Basho
Translation by Sam Hamill
Saigyō in poetry, Sōgi in linked verse, Sesshū in painting, Rikyū in the tea ceremony—the spirit that moves them is one spirit. Achieving artistic excellence, each holds one attribute in common: each remains attuned to nature throughout the four seasons. Whatever is seen by such a heart and mind is a flower, whatever is dreamed is a moon. Only a barbarian mind could fail to see the flower; only an animal mind could fail to dream a moon. The first task for each artist is to overcome the barbarian or animal heart and mind, to become one with nature.
Source: https://terebess.hu/english/haiku/hami.pdf#page72
—
Trích du ký Tráp Đeo Lưng Cũ
Basho
Nguyễn Nam Trân dịch
Nếu có một cái gì đã thấm đượm cả vào bên trong tanka của Saigyô[1], renga của Sôgi[2], hội họa của Sesshuu[3] và trà đạo của Rikyuu[4] thì đó là tâm hồn của người nghệ sĩ biết sống cùng thiên nhiên và làm bạn với bốn mùa. Mỗi vật họ nhìn hóa ra một đóa hoa, mỗi cái họ tưởng tượng biến thành một vầng trăng. Người không nhìn thấy được đóa hoa chẳng qua là một kẻ man rợ, còn người không nhận ra vầng trăng nào khác chi muông thú. Nên bỏ những kẻ vô văn hoá và cầm thú lại đằng sau. Hãy theo gót thiên nhiên và trở về với thiên nhiên.
[1] Saigyô 西行(1118-1190), thi tăng và nhà văn hóa lớn thời Heian hậu kỳ, nổi tiếng yêu thiên nhiên.
[2] Sôgi 宗祇(1421-1502), thầy dạy renga 連歌 vào thời Muromachi. Để lại Minase sangin hyakuin 水瀬三吟百韻 (Một trăm câu ba người ngâm trước đền thờ Thái thượng hoàng Go -Toba ở Minase) một chuỗi thơ 3 người ngâm tả lại khung cảnh mùa thu. Ông là nhà thơ có tiếng là đi nhiều.
[3] Sesshuu 雪舟(1420-1506?), họa tăng thời Muromachi, một sự nghiệp hội họa phong phú. Có Sansuichôkan 山水長卷 (Sơn thủy trường quyển, 1486) nổi tiếng.
[4] Sen no Rikyuu 千利休 (1522-1591), trà sư thời Azuchi Momoyama. Được xem như ông tổ của wabicha 侘茶, hình thức trà đạo đạm bạc, chọn sự u nhàn tĩnh mặc giữa thiên nhiên.
Nguồn: http://chimviet.free.fr/baivo/nguyennamtran/NNT_BaSho_BacDaiSuHaiKu/NNT_BaSho_BacDaiSuHaiKu.pdf
—
Picture source: http://basho-imagery.blogspot.com/2012/?m=1
Suiseki 